Książkę prof. Crevelda skończyłem czytać kilka dni temu. Napisana prawie 40 lat temu (pierwsze wydanie w 1977 roku – roku mojego urodzenia 🙂 ), wydawać by się mogło, że trochę „spóźniona” na naszym rynku wydawniczym . Nic bardziej mylnego!

Autor porusza w książce temat zdawałoby się nieciekawy – wielkość zaopatrzenia i sposoby jego dostarczenia do jednostek frontowych na przestrzeni trzech stuleci.

W swoich rozważaniach prof. Creveld przede wszystkim rozważania o logistyce koncentruje na szczeblu operacyjnym.

Myślą przewodnią każdego z rozdziałów są zmiany czy to w samej strukturze „zapotrzebowania”, czy też w sposobie dostarczenia zaopatrzenia do wojsk.

Mamy więc armie Gustawa Adolfa, Maurycego Orańskiego czy Wallensteina w ogarniętych wojną 30-letnią Niemczech, następnie omówiony jest marsz Marlborough przez Niemcy do Bawarii, zakończony bitwą pod Hochstad. Dalej logistykę Fryderyka Wielkiego, Napoleona, erę kolei, plan Schlieffena z jego zaletami i katastrofalnymi niedociągnięciami, wreszcie erę armii częściowo i całkowicie zmotoryzowanych.

Opis kampanii przez pryzmat logistyki, poparty materiałem źródłowym i opracowaniami, pozwala ocenić przebieg tych operacji z innej perspektywy. Byłem bardzo zaskoczony fascynacją autora nad napoleońskim systemem logistyki (zdaniem prof. był to najlepszy system w dziejach – jak dla mnie świadczy to o geniuszu Napoleona). Nie mniejsze było moje zaskoczenie, kiedy przeczytałem,  że niemieckie armie prawego skrzydła w 1914 roku żywiły się w ten sam sposób, co trzy wieki wcześniej knechci Gustawa Adolfa czy Wallensteina. Taki ciekawostek jest więcej.

Książkę zdecydowanie polecam. Czytając należy jednak pamiętać, że to praca raz ogólna i dwa, że prawie 4 dekady od jej publikacji minęły.

Na koniec jedynie zaznaczę, że to najsłabiej zredagowana pozycja Tetraerica, jaką czytałem.